Bu sayımızda sizlere Avrupa kıtasındaki iki sınır komşumuzdan birisi olan Bulgaristan Cumhuriyeti’ni tanıtacağız. Herkesin malumudur ki Bulgar halkı esasında Orta Asya’dan Balkanlar’a gelmiş bir Türk kavmidir. Öncelikle Hazar Denizi’ni kuzey tarafından aşarak Karadeniz’in kuzeyine yerleşmişler ve burada büyük bir devlet kurmuşlardır. Zaman içerisinde diğer kavimler ve devletlerle pek çok mücadeleler içerisine girişerek Balkanlara inmişlerdir. Özellikle Bizans İmparatorluğu ile çok sık savaşmışlardır.
Zaman zaman bu koca imparatorluğu oldukça zorladıkları da görülmüştür. 7. yüzyıla kadar Karadeniz’in kuzeyinde ikamet eden Bulgarlar, 7. ila 10. yüzyıllar arasında Balkanlara tamamen yerleşmişler ve bu esnada da hem kadim pagan dinlerini geride bırakıp Hıristiyanlaşmışlar, hem de Slavlaşarak bir Türk kavmi olma sürecini geride bırakmışlardır.
Bulgarların Bizans İmparatorluğu ile olan mücadeleleri ise Osmanlı Devleti’nin Balkan fetihleri neticesinde son bulmuş denebilir. Yaklaşık dört yüzyıl boyunca Osmanlı Devleti’nin egemenliği altında bulunan Bulgar topraklarında 19. yüzyılın sonuna doğru bir Bulgar Devleti kurulmuştur. Bu devlet I. ve II. Dünya savaşları, ayrıca Balkan Harpleri neticesinde bir takım sınır genişleme ve kayıpları ile karşı karşıya kalarak, 1944 yılında günümüzdeki mevcut sınırlarına ulaşmıştır.
1990 yılına kadar da Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin güdümünde bir Sosyalist Cumhuriyet olarak varlığını sürdürmüştür. Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin dağılmasının ardından Bulgaristan Cumhuriyeti dünyaya açılmaya başlamıştır. 2004 yılında Nato üyesi olan ülke, 2007 yılında da Avrupa Birliği’ne kabul edilmiştir.
Fiziki, Coğrafi, İktisadi ve Demografik Özellikleri…
Balkanların güneydoğusunda yer alan ülkenin sınır komşuları arasında kuzeyde Romanya, batısında Sırbistan ve Makedonya, güneyde ise Yunanistan ve Türkiye bulunmaktadır. Ülkenin batı sınırında ise tamamen Karadeniz yer almaktadır. Yüz on bin dokuz yüz doksan dört kilometrekarelik yüzölçümü ile dünya üzerindeki ufak ülkeler arasında yer almaktadır.
Avrupa’nın on altıncı büyük ülkesi ünvanına sahiptir. Başkenti en büyük şehri olan yaklaşık bir milyon üç yüz bin nüfuslu Sofya kentidir. Kardeş şehirleri arasında Ankara ve Bursa’nın da yer aldığı Sofya, Bulgaristan’ın batısında yer almaktadır. Balkan Dağları’nın yüzey şekillerini belirlediği ülkenin kuzey ve güneyi iki büyük platoya ayrılmış durumdadır. Rodop ve Rila gibi iki büyük dağa sahip olan Bulgaristan, genel olarak dağlık ve yüksek bir ülkedir.
Tam manası ile bir Balkan ülkesi diyebileceğimiz Bulgaristan’ın Romanya ile olan kuzey sınırını ise Tuna nehri çizmektedir. 2011 sayımlarına göre yedi milyon üç yüz altmış dört bin beş yüz yetmiş kişinin yaşadığı Bulgaristan’da önemli bir oranda Türk nüfus mevcut bulunmaktadır. Yüzde seksen beş oranında Bulgar nüfusun baskın vaziyeti söz konusu iken, yaklaşık yüzde dokuzluk azımsanamayacak bir Türk nüfusu hali hazırda ülkede hayatlarına devam etmektedir.
Kişi başına düşen gayri safi milli hasıla rakamları bakımından yedi bin otuz üç dolar ile dünyadaki yetmiş altıncı ülke konumundadır. 2005 yılı itibariyle Bulgaristan’ın en çok ihracat yaptığı ülkeler sırasıyla İtalya, Türkiye, Almanya, Yunanistan, Belçika ve Fransa’dır. İthalat yapılan ülkeler ise sırasıyla Rusya, Almanya, İtalya, Türkiye, Yunanistan ve Fransa şeklindedir. Bu sıralamalara bakıldığı zaman ülkenin komşusu olduğu Türkiye ve Yunanistan ile ciddi iktisadi ilişkileri olduğu görülebilmektedir.
Bunun yanı sıra İtalya, Almanya ve Fransa gibi Avrupa’nın büyük ülkeleri ile de geniş iktisadi paylaşımların olduğu anlaşılmaktadır. Bulgaristan’a yaklaşık yüzde on beşlik bir oranla en büyük ithalatı yapan Rusya’nın ise Sovyetler döneminden kalma özel bir durumu olduğu kabul edilmelidir.
Türkiye Bulgaristan İlişkileri
Ülkemizin Dışişleri Bakanlığı’nın verdiği bilgilere nazaran Bulgaristan ve Türkiye arasındaki ilişkilerin iyi olduğu ve son senelerde de pozitif yönde ivme kazandığı söylenebilir.
Özellikle son dört beş yıldır karşılıklı diplomatik ilişkiler geliştirilmiş ve temaslar artmıştır. Neticede bu girişimlerin olumlu iktisadi yansımaları da gözlemlenebilmektedir. İthalat ve ihracat rakamlarının son üç yılda artış gösterdiği ve eğilimin bu yönde devam edeceği düşünülmektedir.
Türkiye’nin Bulgaristan’a yaptığı ihracat ürünlerinin başlıcaları şunlardan oluşmaktadır:
- Mineral yakıtlar,
- Bakır,
- Plastik,
- Elektrikli makine ve cihazlar,
- Diğer makineler,
- Metal cevherleri,
- Demir-çelik.
Türkiye’nin Bulgaristan’dan ithal ettiği ürünlerin başlıcaları ise şunlardır:
- Mineral yakıtlar
- Mineral yağlar
- Bakır
- Demir-çelik
- Yağlı tohum
- Meyve
- Elektrikli makine ve cihazlar
- Ağaç,
- Ahşap eşya
- Plastik
- Kurşun
Bulgaristan’daki Türk yatırımlarının yaklaşık olarak iki milyar dolar civarında olduğu hesaplanmaktadır. Ülkede iki adet Türk sermayeli banka faaliyet göstermektedir. Bunların yanı sıra küçük büyük çok çeşitli yaklaşık bin beş yüz adet Türk firması da Bulgaristan’da faaliyet göstermektedir. Ayrıca bu şirketler çok geniş bir nüfusa da istihdam sağlayabilmektedir. Gelişkin inşaat sektörümüz gücünü Bulgaristan’da da göstermektedir.
Bulgaristan’da yaklaşık bir milyar iki yüz milyon dolarlık bir iş hacmine ulaşan Türk inşaat sektörü pek çok projeyi başarıyla tamamlamış ve diğer birçoğuna da devam etmektedir.
Bulgaristan’a Seyahat Edeceklerin Dikkat Etmesi Gerekenler
Bulgaristan, Afrika veyahut Güneydoğu Asya ülkeleri gibi uzak ve sıhhi şartlar açısından sorunlu bir bölgede bulunmamaktadır. Bu sebepten dolayı zorunlu aşılama gibi herhangi bir hadisenin gerçekleştirilmesine gerek bulunmamaktadır. Bulgaristan’a gidecek vatandaşlarımızın dikkat etmesi gereken en temel konu vize sorunlarıdır. Kısaca önemli mevzuları listelemek gerekirse:
- Avrupa Birliği üyesi ülkeler, Schengen vize rejimi üyesi ülkeler, İsviçre veya Lihtenştayn tarafından verilen vizeler veya ikamet izinleri- ne sahip umuma mahsus pasaport sahibi Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları, beş günü aşmamak kaydıyla vizesiz olarak Bulgaristan’dan transit geçiş yapabilirler. Bu transit geçiş, Türkiye Cumhuriyeti’nden söz konusu vize veya ikamet tezkeresini düzenleyen devlete olabileceği gibi, bahse konu devletten Türkiye Cumhuriyeti’ne yönelik de olabilir.
- Umuma mahsus pasaport sahibi vatandaşlarımızın Schengen vizesi veya yurtdışında ikamet izni bulunmaması halinde ise Bulgaristan temsilciliklerinden Bulgaristan’a giriş veya transit vizesi almaları gerekmektedir.
- Hususi pasaport hamili vatandaşlarımız 2 Mart 2012 tarihinden itibaren Bulgaristan’a vizesiz giriş yapabilmektedirler. Bulgaristan’a ilk girişlerinden itibaren her altı ay içinde doksan günü aşmamak kaydıyla vizesiz bu ülkede kalabilmektedirler.
- Hizmet pasaportu hamili vatandaşlar, vize almak mecburiyetinden muaf olup, Bulgaristan’da otuz güne kadar kalabilirler.
- Bulgaristan’da konaklayacak kişilerin sınır kapılarında yazılı olarak konaklayacakları adresi beyan etmeleri zorunludur. Vatandaşlarımızın Bulgaristan’da kalacakları yere ilişkin davetiyelerini seyahatleri sırasında yanlarında bulundurmaları tavsiye olunur. Avrupa Birliği üyesi ülkelerin vatandaşları ile Bulgaristan’dan transit geçecek kişiler bu uygulamanın dışında bırakılmıştır.
