Dünyada yüz yılı aşkın süredir kullanılan beton yolları Türkiye henüz tanımıyor. 66 bin kilometrelik otoyol ve karayolu ağının sadece 8,1 km’si, yani on binde biri beton yollardan oluşuyor. Cari açık içinde petrol ithalatı çok önemli yer tutuyor. Yollarımızı petrolün türevi olan asfalttan yapıyoruz. Buna karşılık beton yolların hammaddesini üreten çimento fabrikalarımız yüzde 60 kapasite ile çalışıyor.
Türkiye’nin 2018 sonu itibarıyla 34 Milyar Dolar olması beklenen cari açığının içinde, petrol ürünleri ithâlatı hatırı sayılır bir yer tutuyor. Türkiye, her yıl yaklaşık 27 Milyon Ton petrol ithâl ediyor. İthâlata bağımlılık oranımız ise %98 seviyesinde. İthâl edilen petrol; Tüpraş’ın İzmit, İzmir, Kırıkkale ve Batman’da bulunan dört rafinerisinde günlük yaşamda ve sanayide kullanılan ürünlere dönüştürülüyor. Bu ürünlerden biri de yol yapımlarında kullanılan asfalt…
Türkiye’de 66 bin kilometrelik karayolu ve otoyol ağının %29’u asfalt kaplama, %65’i sathi asfalt kaplamadan oluşurken, sadece 8.1 km’si yani binde biri beton yollardan oluşuyor.
HER YERDE ÇİMENTO FABRİKAMIZ VAR
Asfalt yolların ömrü en fazla 15-20 yıl arasında değişiyor. Bu süre Türkiye’deki yollar için daha kısa. Zira, ülkemizde yük taşımacılığının %95’i, yolcu taşımacılığının %92’si karayollarında yapılıyor. Kapasitesinin çok üzerinde yük taşıyan araçlar, yolların zamanından önce yıpranmasına ve onarım masraflarının artmasına neden oluyor.
Türkiye’nin tercih etmediği beton yolların ömürleri ise 50 yıla kadar uzayabiliyor. Betonun hammaddesi olan çimento, ülke coğrafyasının hemen tüm illerine yayılan çimento fabrikalarında üretiliyor. Hammaddesi yerli kaynaklardan elde edilen betonun lojistik maliyeti de asfalta göre çok daha ucuz.
BETON YOL = YERLİ KAYNAK
Türkiye’nin henüz tanımadığı beton yolları dünya yüz yılı aşkın süredir kullanıyor. Otoyolların %10’unun beton olduğu ABD’de ilk beton yol 1891 yılında inşa edildi. Almanya’da otoyolların yüzde 25’i, Avusturya’da %75’i, Belçika’da ise yaklaşık %50’si betondan yapılmış durumda. Kanada’da ise ağır taşıt trafiğinin yönlendirildiği otoyolların %90’ı beton…
Daha fazla beton yol demek, Türkiye’nin yerli kaynağı olan çimentoyu kullanarak ülkeye daha fazla yatırım yapmak anlamına geliyor. Kaldı ki, Türkiye’deki çimento fabrikaları ortalama %70 kapasite ile çalışırken, yaklaşık yıllık 40 Milyon Ton kapasite fazlası bulunuyor.
BETON YOLLAR ASFALTA GÖRE DAHA MI PAHALI?
Yol yapımında beton ile asfalt arasında ilk yapım maliyeti arasında dikkate değer bir fark bulunmuyor. Tamamı yerli kaynakla üretilen çimento ve betonun avantajı, uzun kullanım ömrü ve bakım maliyetinin düşüklünde ortaya çıkıyor. Yapılan bilimsel araştırma ve ölçümler, düşük trafik hacimli yollarda asfaltın %8, yüksek trafik hacimli yollarda ise betonun %13.8 daha ucuz olduğunu ortaya koyuyor. Burada dikkat edilmesi gereken nokta, tüm karayollarının beton olması değil, ortam ve iklim koşullarına göre en uygun seçeneğin tercih edilerek ülke için en kazançlı ve verimli olan kararın verilmesi olarak öne çıkıyor. Özellikle ağır taşıt trafiğinin yoğun olduğu, sık bakım-onarım yapılmak zorunda kalınan şehiriçi ve şehirlerarası yolların betondan imal edilmesi, yerli kaynakların devreye alınması ve hidrokarbon kaynaklarına olan bağımlılığın azaltılması için büyük önem taşıyor.
NEDEN BETON YOLLAR?
- Hizmet süreleri asfalt yollara göre 2-3 kat daha fazla.
- Her mevsimde ve her koşulda yapılabiliyor
- Tamamıyla yerli kaynaklardan üretiliyor.
- Yüksek dayanma ve taşıma kapasitesi ile çok daha az bakım ve onarım gerektiriyor.
- İmalat sırasında temel ve alt temele ihtiyaç duyulmuyor.
- Araçların ıslak yolda kızaklanma süresini azaltarak daha kısa duruş mesafesi sağlıyor.
- Asfalt yollara oranla yakıt tasarrufu sağlıyor.
- Açık rengi ile aydınlatmada enerji tasarrufu ve sürücüler için daha net görüş sağlıyor.
ÇİMENTO FABRİKALARINDA 40 MİLYON TON ATIL KAPASİTE
Türkiye Çimento Müstahsilleri Birliği verilerine göre Türkiye genelindeki tüm çimento fabrikaları 2017 yılında 81 milyon ton üretim gerçekleştirdi. Yanı sıra yıllara göre değişkenlik göstermekle birlikte 8 ilâ 12 milyon ton arasında ihracat yapılıyor.
Buna karşılık fabrikaların yıllık toplam üretim kapasitesi çimentoda 126 Milyon Ton, klinkerde 76,4 Milyon Ton düzeyinde. Fabrikalar ortalama %70 kapasite ile çalışırken çimentoda yaklaşık 40 Milyon Ton atıl kapasite bulunuyor.
SERKAN AKSÜYEK
ÖZEL HABER
Bunlara Göz Atmak İster Misiniz?
