Kenya ya da resmî adı ile Kenya Cumhuriyeti, Afrika kıtasının doğu kısmında yer alan bir ülkedir. Ülke ismi Kenya Dağı’ndan gelmektedir. Ülkenin toplamda sahip olduğu 3.457 km sınırın 867 km’si Etiyopya, 684 km’si Somali, 775 km’si Tanzanya, 814 km’si Uganda ve 317 km’si Güney Sudan ile oluşurken, ülkenin ayrıca Hint Okyanusu’nda 536 km’lik sahil şeridi bulunmaktadır. Ülkenin başkenti Nairobi’dir.
Kenya’da son olarak 2009 yılında gerçekleştirilen resmi sayım sonuçlarına göre 38.610.097 nüfus tespit edilmiştir. Bu güncel olarak son resmi sayım konumunda olup, 2016 tahmini sayım sonuçlarına göre ülkede 49.5 milyon nüfus yaşadığı tahmin edilmektedir.
Kenya genelinde 40’dan fazla etnik grup yaşamaktadır. Bu etnik gruplar da kendi içerisinde 50’den fazla dil ve lehçe kullanmaktadır. Ülkede yaşayan etnik grupların büyük çoğunluğu Bantu etnik grubuna üyedir. Ülkede en büyük etnik grubu Kikuyular oluşturmaktadır. Kenya’nın bağımsızlık mücadelesinde önemli rol oynayan Kikuyular nüfusun %22’sini oluştururken, en büyük ikinci etnik grup olan Luhyalar nüfusun %14’ünü oluşturmaktadır. Büyük çoğunluğu Kenya’nın batısında Victoria Gölü çevresinde yerleşik olan Luolar %13 ile Kenya’nın üçüncü büyük etnik grubunu oluşturlar. Kenya’da bunun haricinde Kalenjinler, Kambalar, Kisiiler, Merular ile birlikte diğer Afrika kökenli gruplar ve Afrikalı olmayan (Avrupalı, Arap) gruplar yaşamaktadır.
Ülke genelinde nüfusun %82,5’i Hristiyan dinine men- suptur. Bu oran içerisinde Katolik mezhebine mensup Hristiyanların oranı %23,3, Protestan mezhebine mensup %47,4 ve diğer Hristiyan mezhebine mensupların oranı da %11,8 düzeyindedir. İslamiyet ülke içerisinde en yaygın ikinci din konumunda olup, nüfusun %11,1’i İslami inancına göre yaşamlarını sürdürmektedir.
1992 yılında kabul edilen anayasa sonucu Swahili dili ülkede İngilizce’nin yanı sıra diğer resmi dili olmuştur. Meclise seçilen üyelerin Swahili dil bilgisini kanıtlaması gerekmektedir ancak buna karşılık mecliste tüm kararlar İngilizce olarak yayımlanmaktadır. Kamu kurum ve kuruluşları ile birlikte mahkemelerin alt kanatlarında Swahilice ile iletişime geçebilme imkanı mevcut ancak buna karşılık yine tüm mahkeme kararları ile kamu kurum ve kuruluş dilekçelerinin İngilizce olma zorunluluğu bulunmaktadır. Swahili dili ülkede resmi dilin yanı sıra ulusal dil olarak da kabul edilmektedir.
Bu iki dilin haricinde etnik gruplar arasında Kikuyuca, Kambaca, Luhyaca, Luoca, Kalenjince ve Turkanaca gibi farklı diller de ülkede konuşulmaktadır. Kenya’da bitki örtüsü ve yaban hayat çok çeşitlilik arz etmektedir. Ülke genelinde gerçekleştirilen Safari turlarında birçok bitki ve hayvan gözlemlenebilmektedir. Afrika kıtasının beş büyük hayvanı olarak adlandırılan Afrika mandası, Afrika leoparı, aslan, Afrika fili ve kara gergedanı ülkede yaşamaktadır.
Bunların haricinde ülke sınırları içerisinde yer alan ulusal parklarda çakal, serval, sırtlan, Afrika yaban köpeği, çita, duiker, oribi, yaban domuzu, su aygırı ve timsahın yanı sıra birçok sürüngen ve kuş türü de gözlemlenebilmektedir.
Tarihi
Afrika’nın en eski yerleşim yerlerinden Kenya, tarihte başta Arap ve Acem göçmenler olmak üzere uzun yıllar Portekizliler ve İngilizlerin sömürgesi olmuştur. M.Ö. 2000’lerde kuzey Afrika’dan göç eden halk Kenya’ya yerleşmiş. M.S. 1. yüzyılda Arap tüccarrupalılardan biri olmuş, bu ziyaret kendisinin Hindistan’a olan deniz yolunu keşfetmesine olanak sağlamıştır. Bu keşif Portekizlerin deniz ticaretindeki ağırlığını artırıcı önemli bir kilometre taşıdır. Bölgede resmi Portekiz varlığı 1505 yılında bugün Tanzanya’ya ait olan Kilwa adasının alınmasıyla başlamış daha sonra Mombasa’yı ve Hint Okyanusu’nda Hindistan yolu üzerindeki diğer adaları ve şehirleri istila eden Portekizliler, böylece bu bölgedeki deniz ticaretindeki Arapların ağırlığını ortadan kaldırmışlar, deniz yollarını ve limanları kontrol ederek büyük vergi gelirleri elde etmişlerdir.
Bu süreç 1698 yılına kadar devam etmiş, Hindistan, Arabistan gibi Hint Okyanusu’na kıyısı olan bölgelerden ve iç kesimlerden gelen göçmen akını bu süreçte de devam etmiş ve kıyı kesiminde ki nüfusu arttırmıştır. Yüzyılı aşkın süren Portekiz egemenliğinden sonra, Umman’ın Kenya ve Tanzanya sahillerine saldırıları artmış ve 1730’da Portekizliler bu bölgeden tamamen sürülmüşlerdir. Umman köle ticaretine hız vermiş ve 1839 yılında başkentlerini Zanzibar’a taşıyarak Kenya ve Tanzanya üzerindeki Arap egemenliğini artırmıştır. 1887’de bir İngiliz şirketi Kenya’yı Araplardan kiralamış, 1895’te de bölgeyi kontrol altına almıştır. Bundan sonra Kenya tam bir İngiliz sömürgesi olmuştur.
1880’lere gelindiğinde İngilizler uluslararası köle ticaretini tamamen yasaklamış ve bu yasakların desteklenmesi ve denetlenmesi için bir dizi antlaşmalar yapılmıştır. “Protectorate/Hamilik Yasaları” adı altında bir çok ülkede kontrolü ellerine aldıkları gibi, Kenya’daki Umman varlığını da kontrol etme olanağı elde etmişlerdir. Kenya, Aralık 1963’te Birleşik Krallık ’tan bağımsızlığını ilan ederek egemen bir devlet olmuştur.
Türkiye – Kenya Siyasi İlişkileri
Türkiye-Kenya ilişkileri Kenya’nın 1963’te bağımsızlığını kazandığı günden bu yana her geçen gün gelişen bir seyir izlemiş, ülkemizin Nairobi Büyükelçiliği 1968 yılında faaliyete geçmiştir. Kenya da 2012 yılında Ankara’da Büyükelçilik açmıştır.
Kenya Cumhurbaşkanı Daniel Arap Moi 1996 yılında ülkemizi ziyaret etmiş, 11. Cumhurbaşkanımız Sayın Abdullah Gül ise Sahra-Altı Afrika’ya ilk ziyaretini 20-22 Şubat 2009 tarihleri arasında Kenya’ya gerçekleştirmiştir. Kenya Cumhurbaşkanı Uhuru Kenyatta 8-10 Nisan 2014’de ülkemize resmi bir ziyaret gerçekleştirmiştir. Ziyaret, Kenya’dan ülkemize Cumhurbaşkanı düzeyinde gerçekleştirilen ilk ikili ziyarettir. Ziyaret kapsamında enerjiden güvenliğe, ekonomiden basınyayına 10 anlaşma ve mutabakat muhtırası imzalanmıştır.
Kenya’nın yeni dış politika açılımları çerçevesinde Türkiye’nin ayrıcalıklı bir rolü bulunmaktadır. Türkiye de Afrika’yla ilişkilerinde Kenya’yı başat bir aktör olarak değerlendirmektedir. Bu çerçevede, Kenya Dışişleri Bakanı Amina Mohamed, Sayın Bakanımızın davetine icabetle, 12-14 Ocak 2016 tarihlerinde Dışişleri Bakanlığı’nın düzenlediği geleneksel 8. Büyükelçiler Konferansına konuşmacı olarak katılmıştır.
Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan, Bakanlar, Milletvekilleri, işadamları ve gazetecilerin yer aldığı bir heyetin eşliğinde, 2 Haziran 2016 tarihinde Kenya’yı ziyaret etmiştir. Türkiye-Kenya ikili ticaret hacmi 2016 yılında 141 milyon ABD Doları (Türkiye’nin ihracatı:127,9 milyon ABD Doları; Türkiye’nin ithalatı: 13,1 milyon ABD Doları) olarak gerçekleşmiştir.
Ülkemizin Kenya’ya ihraç ettiği başlıca ürünler arasında benzin, demir, çelik, elektrikli makine ve cihazlar, makarna, buğday unu, mobilya, traktör, jeneratör bulunmaktadır. Kenya’dan ithalatımız ise büyük ve küçükbaş hayvan derisi, çay, sebze tohumu ve kesme çiçek ürünlerinden oluşmaktadır. Türkiye, Kenya’da kaliteli tekstil ve yapı malzemesi ürünleri ile tanınmaktadır.
Kenya’nın Ekonomisi
Kenya, jeostratejik konumu itibariyle ticaret ve yatırım için doğal bir cazibe merkezidir. Bu bağlamda, Doğu Afrika Bölgesine açılan kapı olup, bu bölgenin finans, iletişim ve ulaşım merkezidir. Birçok uluslararası şirket kendilerine bölgesel merkez olarak Kenya’yı seçmişlerdir. Kenya’ya yatırım ve ihracat yapan işadamları, 2000 yılında Kenya, Tanzanya ve Uganda tarafından kurulan ve Ruanda ve Burundi’nin de katılımıyla 110 milyon tüketiciye sahip Doğu Afrika Birliği Pazarına ve 400 milyon tüketiciye sahip Doğu ve Güney Afrika Ortak Pazarına (COMESA) giriş imkanına sahip olmaktadırlar.
Dünya Bankası’nın 2015 yılında yayınladığı raporda, Sahra-altı Afrika ülkeleri arasında Kenya’nın gelecek 15 yılda en hızlı büyüyen ekonomi olabileceği kaydedilmiştir. Raporda, Kenya ekonomisinin 2030 yılına kadar ortalama %6.2 oranında istikrarlı bir büyümeyle seyredeceği ve bu performansın diğer Afrika ekonomilerinin üzerinde olacağı belirtilmiştir.
Kenya, 2016 yılında yaklaşık 5.78 milyar dolarlık ihracat ve yaklaşık 14 milyar dolarlık ithalat gerçekleştirmiştir. Başlıca ihracat ortakları Uganda, ABD, Tanzanya, Hollanda, İngiltere, Pakistan; ithalat ortakları ise Çin, Hindistan, BAE, ABD, Japonya’dır.
Kenya’ya Seyahat Edecek Türk Vatandaşlarının Dikkatine
Umuma mahsus pasaport sahibi Türk vatandaşları Kenya’ya yapacakları seyahatlerde vizeye tabidir. Umuma mahsus pasaport sahibi vatandaşlarımız vizelerini:
a) Kenya’ya varışlarında havalimanında ya da
b) http://evisa.go.ke/ adresi üzerinden başvuru yapmak suretiyle elektronik ortamda (e-vize olarak) alabilirler. Kenya’ya varışta, en az 6 ay geçerli pasaport, otel rezervasyonu, seyahat programı, (turist olarak gidiliyorsa) ziyaret edilecek yerlerin listesi, (iş veya arkadaş ziyareti için gidiliyorsa) ilgili şahıs ya da şirketin davet mektubu gibi tamamlayıcı belgelerin vize için sınır polisine ibraz edilmesi istenebilmektedir.
Önceden elektronik vize (e-vize) alınmışsa, bunun bilgisayar çıktısının da sınır polisine ibrazı zorunludur. Diplomatik, Hizmet ve Hususi Pasaport hamili Türk vatandaşları 180 gün içinde 90 günü aşmamak kaydıyla, turizm ve iş görüşmesi amaçlı seyahatlerinde vizeden muaftır.
Kenya’ya seyahat edecek vatandaşlarımızın çeşitli bulaşıcı hastalıklarla ilgili olarak gerekli aşılarını yaptırmaları gerekmektedir. Sahra altı Afrika’da yaygın olarak görülen sıtma hastalığı, 1700 metre rakımda yer alması nedeniyle Nairobi’de görülmemektedir.
Ancak, Nairobi dışındaki kırsal bölgelere seyahat edecek vatandaşlarımızın sıtmayla ilgili tedbir almaları tavsiye olunur. Ülkede suç oranı yüksektir. Bu nedenle geceleri dolaşmaktan mümkünse kaçınılması; araba hırsızlığı ve kapkaç konularına dikkat edilmesi gerekmektedir.
http://www.mfa.gov.tr/kenya-seyahat-edecek-turk-vatandaslarinin-dikkatine.tr.mfa https://tr.0wikipedia.org/index.php?q=aHR0cHM6Ly90ci53aWtpcGVkaWEub3JnL3dpa2kvS2VueWEjQ28uQzQuOUZyYWZ5YQ Fotoğraflar: www.pixabay.com
